Unesco Mens & Biosfeergebied KempenBroek

Het Unesco Mens & Biosfeergebied KempenBroek is een grensoverschrijdend samenwerkingsverband tussen Belgisch en Nederlands Limburg en Noord-Brabant. Deze weinig bekende regio strekt zich uit over de gemeenten Bocholt, Bree, Kinrooi, Maaseik, Cranendonck, Weert en Nederweert. Het is een verborgen juweeltje, vol geheimen die wachten om ontdekt te worden - charmant, mysterieus en rustig mooi.

Het landschap is ongelooflijk divers en biedt voor elk wat wils. Je vindt hier ongerepte paden die door mysterieuze wetlands, beekdalen, heidevelden en landbouwgrond slingeren. Het is de perfecte plek om de open ruimte en het geluid van stilte te ervaren. Of je nu wilt wandelen, fietsen, mountainbiken of paardrijden, er is een pad voor jou.

Veel zeldzame planten- en diersoorten gedijen hier. Wist je dat Kempenbroek een van de rijkste gebieden in de Benelux is voor libellensoorten? De laatste jaren hebben bevers een comeback gemaakt en met een beetje geluk spot je zelfs een edelhert.
Op 5 juli 2024 zal UNESCO KempenBroek officieel erkennen als het eerste Belgische Man & Biosfeerreservaat, het tweede in Nederland en het eerste grensoverschrijdende reservaat in de Benelux!

UNESCO Mens & Biosphere gebieden zijn plaatsen waar mens en natuur in harmonie samenleven. Deze gebieden dienen als levende laboratoria voor duurzame ontwikkeling - het testen van lokale oplossingen voor mondiale uitdagingen zoals het verlies van biodiversiteit en klimaatverandering.
Elk Man & Biosphere-gebied richt zich op drie onderling verbonden kernmissies:

1. Beschermen: We werken samen om de natuur, het landschap en het erfgoed te beschermen. Hierdoor behouden we niet alleen de lokale flora en fauna, maar ook de vitale voordelen die de natuur ons allemaal biedt.
2. Ontwikkelen: We streven ernaar een duurzame lokale economie en samenleving op te bouwen, met de nadruk op het ondersteunen van milieuvriendelijke landbouw en toerisme.
3. Leren en inspireren: We voeren onderzoek uit om onze acties te sturen en de voortgang te controleren. De kennis die we opdoen wordt gedeeld via scholen, onderwijsprogramma's en met de bredere gemeenschap.

Nature-based solutions

• De natuur/natuurlijke processen gebruiken die de biodiversiteit bevorderen om de uitdagingen m.b.t. de klimaatverandering, het waterbeheer (inclusief overstromingsbeheer) en de bodemdegradatie aan te pakken;
• De specifieke ecologische en milieukwaliteiten van het gebied (e.g. de topografie, het landschapstype, de plaatselijke flora en fauna) respecteren en/of versterken;
• Die natuurlijke processen in het omliggende gebied en mileu integreren;
• Deze natuurlijke processen implementeren op een wijze die consistent is met andere acties die worden ondernomen om deze uitdagingen aan te pakken (e.g. herstellen van plaatselijke plantensoorten in de omgeving van waterpartijen die zijn aangelegd om het waterbeheer te verbeteren);
• De ecologische connectiviteit tussen op de natuur gebaseerde oplossingen en omliggende natuurgebieden versterken.

Ecologische connectiviteit

• De veilige migratie van dier- en/of plantensoorten doorheen de verschillende gebieden van het groenblauwe netwerk vergemakkelijken;
• Inheemse en lokale soorten/subsoorten gebruiken die veerkrachtiger zijn en beter bestand tegen klimaatverandering;
• Herstellen en/of bevorderen van biodiverse landschapselementen (e.g. bomen, hagen, bloemen, rivieren) langs lineaire infrastructuren (e.g. wegen, spoorwegen);
• De specifieke ecologische en milieukwaliteiten van het gebied respecteren en/of verbeteren;
• De aanpassingen in het omliggende gebied en milieu integreren;
• De aanpassingen ecologisch beheren (e.g. afschaffen of doordacht gebruik van pesticiden).

Het herstel van natuurgebieden en biodiversiteit is erop gericht om natuurgebieden binnen het UNESCO Mens & Biosfeer-gebied en met de omliggende regio's beter met elkaar te verbinden. Steeds meer natuurgebieden passen de principes van rewilding of procesmatig natuurbeheer toe, waarbij menselijke interventie tot een minimum wordt beperkt.

De projecten die door de partners in deze samenwerking worden uitgevoerd, putten consequent uit het natuurlijke systeem - herstel van ecosystemen is het leidende principe bij initiatieven op het gebied van biodiversiteit - en maken maximaal gebruik van op de natuur gebaseerde oplossingen. De afgelopen jaren is er aanzienlijk geïnvesteerd in het herstel van het watersysteem en voormalige wetlands - niet alleen om de biodiversiteit te ondersteunen, maar ook om meer ruimte voor water te creëren, wat dringend nodig is in tijden van klimaatverandering. Deze investeringen en inspanningen zullen de komende jaren worden voortgezet om de veerkracht en impact op lange termijn te garanderen.

De samenwerking in het gebied is structureel en wordt geleid door een Masterplan met een langetermijnvisie. De verschillende partners die werken aan ecosysteemherstel en biodiversiteit beschouwen dit als hun core business, waardoor de continuïteit en duurzaamheid van deze maatregelen op de lange termijn wordt gewaarborgd.