Het transformeren van grijze semi-kunstmatige landschappen in groenblauwe stapstenen in voorstedelijke gebieden
Wolvenberg
Het project
Wolvenberg is het enige erkende natuurgebied binnen de Antwerpse ring (R1). Het werd aangelegd langs de voormalige Brialmontwal rond Antwerpen, maar werd tijdens de aanleg van de ring in de jaren 1960 zwaar afgegraven. Het reservaat bestaat uit enkele groene zones langs de ring, die samen iets meer dan 12 hectare beslaan en die worden beheerd volgens een erkend natuurbeheerplan. Naast de natuurwaarden die op deze manier gecreëerd worden, sluit dit natuurgebied ook aan bij het (voornamelijk floristische) natuurrijke bermlandschap van de Antwerpse ring en maakt het zo deel uit van een ecologische verbinding tussen de natuurzones rond Antwerpen.

Locatie project
Bijdrage(s)
Projectkosten
Deelnemer(s)

Al vele jaren zorgt het vrijwillige beheersteam van de lokale Natuurpunt-afdeling voor het natuurbeheer. Daarnaast maakt dit natuurgebied deel uit van tal van lokale programma's (Brialmontpark, Ringpark Groene Vesten, Beeldkwaliteitsplan Groene Singel (groen bermlandschap van de ring R1 en binnenring Singel rond Antwerpen), Kerngebied (Groene Singel/Wolvenberg) en essentiële Stedelijke Ecologische Verbinding (SEV) in het Bovenlokaal Groenplan Antwerpen, ...). Bijgevolg werken we vooral nauw samen met het stadsbestuur en beleidsmakers en, via verschillende participatie-initiatieven, ook met de buurtbewoners en lokale verenigingen.
Hoe wordt aan de criteria van de doelstelling voldaan?
Stedelijke en voorstedelijke gebieden
Het natuurbeheerplan is aangepast aan het Wolvenberggebied en zijn omgeving, zodat de bestaande ecologische kwaliteiten en hun natuurlijkheid worden gerespecteerd en behouden. Het beheerplan is ontworpen om de omstandigheden voor inheemse soorten te maximaliseren en om ervoor te zorgen dat het natuurgebied wordt beheerd op een manier die het integreert in het landschap en die het erfgoedaspect (in dit geval de militaire relictenstructuren) omvat. Het doel is om ecologische kenmerken te behouden om de biodiversiteit zoveel mogelijk te bevorderen.
Mogelijke initiatieven waarbij het project betrokken is :
Onderhoud op lange termijn
Het Wolvenberggebied werd na bouwwerkzaamheden opnieuw genaturaliseerd. Dit hernatuurlijke gebied is opgenomen in een stedelijke omgeving. In combinatie met biodiversiteitsvriendelijke natuurbeheerpraktijken versterkt dit de biodiversiteit in de stad en resulteert in een netto positief biodiversiteitsgebied van ongeveer 12 hectare. Het gebied is ook verbonden met andere groene stedelijke gebieden en ruimten, zoals de ringweg en spoorbermen, waardoor de versnippering van het ecologische netwerk wordt aangepakt en verschillende groene ruimten met elkaar worden verbonden. Het behoud van Wolvenberg als natuurgebied is van het grootste belang. Op korte termijn zijn kleine uitbreidingen gepland in het kader van het natuurbeheerplan, maar de meeste 'netto' groei van groenoppervlak zal hoogstwaarschijnlijk alleen mogelijk zijn in deze ringzone als de aftopping van verschillende delen van de ringweg R1 werkelijkheid wordt (die dan waar mogelijk kunnen worden ingericht als groene, natuur- of parkzones). In dit verband zijn er plannen geuit om de reservaatgebieden aan weerszijden van de ringweg met elkaar te verbinden. Op die manier is het 'versnipperde' natuurgebied op zich al een 'motivatie' voor bijkomende natuurontwikkeling in deze zone. Als het gerealiseerd wordt, zal Antwerpen via dit gebied een significante netto positieve impact hebben op de biodiversiteit.
Voordelen
Wolvenberg biedt veel voordelen als natuurgebied. Voor biodiversiteit, vooral stedelijke biodiversiteit, biedt het een uitgestrekte groenblauwe ruimte die het herstel van fauna en flora in dit dichtbevolkte gebied bevordert. Er leven tal van dier- en plantensoorten, zoals aalscholvers, sperwers, ijsvogels, bunzingen, gladde en alpiene watersalamanders, purperstaarten, enkele zeldzame klare nachtvlinders, meer dan 130 soorten wilde bestuivers, bijenkevers en verschillende soorten juweelkevers, tonnen snoeken in de vijver, bijna 200 soorten paddenstoelen, plantensoorten zoals breedbladige helleborine en bijenorchis, ... . De verbinding van Wolvenberg met andere gebieden zorgt voor eco-connectiviteit tussen die gebieden, wat ook helpt om genetische erosie van populaties te voorkomen. Gepast beheer zorgt ook voor een overvloedige en rijke vegetatie. De voordelen voor de bevolking zijn talrijk, maar laten we de ecosysteemdiensten naar voren schuiven in de context van de beperking van het stedelijk hitte-eiland en de waterbuffering, en de grote voordelen voor de mentale gezondheid als een van de weinige groene toegankelijke zones in een verder dichtbevolkt en sterk verhard gebied.
Andere projecten in verband met de doelstelling: “Stedelijke en voorstedelijke gebieden"
Meditatie in de Vogelzangbeekvallei
Innovatief ontwerp van groene parken in Brussel ter bevordering van het welzijn en de gezonde revalidatie van de burgers.
Wetlands4Cities
Wetlands wil vijf stedelijke wetlands aanleggen in Vlaanderen en ze omvormen tot hotspots van biodiversiteit, die fungeren als natuurlijke klimaatbuffers.