Uniek natuurgebied waar meer dan 12 000 hectare bos en heide beheerd en beschermd worden.
Nationaal Park Hoge Kempen
Lees meer
RivierPark Maasvallei
Grensoverschrijdend rivierlandschap met de Maas als blauwgroene ruggengraat voor mens en dier.
Het groenblauwe netwerk ontwikkelen
Het project
Het RivierPark Maasvallei strekt zich uit aan beide oevers van de Maas tussen Maastricht en Maasbracht, daar waar ze ook de landsgrens tussen België en Nederland vormt. Dit stuk van de rivier is hoogdynamisch, ongestuwd gebleven en voor het grootste deel onbevaarbaar. Na overstromingen in 1993 en 1995 werden er grootschalige verbredingswerken en ecologisch herstel uitgevoerd. In het RivierPark Maasvallei bevinden zich vandaag 22 verschillende natuurkernen, waarvan de meeste worden begraasd met konikpaarden en gallowayrunderen. De waterrijke natuurkernen vlakbij de rivier vormen een unieke habitat voor tal van soorten, waarvan de flora en de (water)vogels eruit springen. Het gebied is aan beide zijden bezaaid met Maasdorpjes, hier en daar nog verbonden met een veerpontje. Landschaps- en natuurbeleving, in combinatie met het ontsluiten van de rijke cultuurhistorie, zijn eveneens belangrijke doelen voor de gebiedscoalitie. Sinds 2023 is dit gebied erkend als (grensoverschrijdend) Landschapspark.
Locatie project
Kinrooi, Maaseik, Dilsen-Stokkem, Maasmechelen en Lanaken (Belgische oever), samen met Maastricht, Meerssen, Stein, Sittard-Geleen, Echt-Susteren en Maasgouw (Nederlandse oever).
Bijdrage(s)
12930 ha
Projectkosten
Meer dan 500.000 €
Deelnemer(s)
- Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw is opdrachthouder voor de uitbouw van het RivierPark Maasvallei, ze heeft daartoe een BE-NL team samengesteld en een aparte analytische boekhouding.
- Natuurbeheerders (Natuurpunt, Natuurmonumenten, Limburgs Landschap en Staatsbosbeheer).
- Gemeentebesturen (Kinrooi, Maaseik, Dilsen-Stokkem, Maasmechelen, Lanaken, Maastricht, Meerssen, Stein, Sittard-Geleen, Echt-Susteren en Maasgouw) en beide Provincies Limburg (BE en NL) dragen elk bij door een jaarlijkse toelage.
- Toeristische organisaties: Visit Limburg, Visit Zuid-Limburg en VVV Midden-Limburg.
- Agentschappen van de Vlaamse overheid: VLM, ANB, Onroerend Erfgoed, Toerisme Vlaanderen, Dep. Omgeving en VMM, met een bijzondere vermelding voor De Vlaamse Waterweg als beheerder van de Maas. Agentschappen van de Nederlandse overheid: Rijkswaterstaat (tegenhanger van De Vlaamse Waterweg), Waterschap. Via de VLM bekomt het RivierPark Maasvallei een jaarlijkse toelage. Ook De Vlaamse Waterweg draagt bij voor concrete acties die met rivierbeheer te maken hebben.
Hoe wordt aan de criteria van de doelstelling voldaan?
Stedelijke en voorstedelijke gebieden
- De specifieke ecologische kenmerken van het gebied (e.g. de topografie, het landschapstype, de plaatselijke fauna en flora);
- Zorgen voor een aangepast beheer dat gunstig is voor de biodiversiteit (e.g. herwilderen en beperkt maaien van parken, tuinen, bermen, vijvers, geen chemische producten);
- Zo veel mogelijk "natuurlijkheid"/zo weinig mogelijk verandering van het oorspronkelijke landschap (landschap, kwaliteit van het water/de bodem, ...);
- De aanpassingen in het omliggende gebied en milieu integreren;
- Inheemse en lokale soorten/subsoorten gebruiken die veerkrachtiger zijn en beter bestand tegen klimaatverandering.
In het Masterplan RivierPark Maasvallei (2024-2049) en het huidig lopende Operationeel Plan (2024-2029) zijn doelstellingen opgenomen om bijkomende dynamische riviernatuur te ontwikkelen, dorpskernen te ontharden en vergroenen, mee te werken aan transnationale natuurverbindingen via het winterbed van de Maas, wetenschappelijk onderzoek te faciliteren, plastic te verwijderen uit de rivier…
Mogelijke initiatieven waarbij het project betrokken is :
Beschermde gebieden - nationale en regionale parken - Natura 2000
Onderhoud op lange termijn
In het Masterplan van het RivierPark Maasvallei, onderschreven door de vier natuurbeheerders van beide oevers (Natuurpunt, Natuurmonumenten, Limburgs Landschap en Staatsbosbeheer), is omschreven wat het gezamenlijk natuurstreefbeeld is. De processen ‘rivierdynamiek’ en ‘jaarrondbegrazing’ zijn leidend, er wordt slechts minimaal bijgestuurd. Via natuurbeheerplannen is het lange termijnbeheer geborgd.
Voordelen
De rivierverbredings- en rivierherstelprojecten, met de daaraan gekoppelde natuurontwikkeling die tot op vandaag hun uitvoering kennen in het RivierPark Maasvallei, hebben ervoor gezorgd dat de bewoners er tijdens de overstroming van 2021 ongehavend zijn doorgekomen. Eerder berekende de UHasselt in een studie de economische baten van de herinrichting van de rivier: 19 tot 22 mio per jaar in het uitblijven van schade, ecosysteemdiensten en landschapsbeleving/toerisme.
Door het rivierherstel is de laatste 15 jaar de oppervlakte natuur verdubbeld, nadat de natuurwaarden in de 20ste eeuw een diepe duik hadden genomen (samen met de waterkwaliteit van de Maas). Op die ca. 2.100 ha natuur verdrievoudigde de biodiversiteit bij de flora.
Kortom, de resultaten van herstel, maar ook van het minimaal ingrijpen van de mens, zijn spectaculair. De biodiversiteit in het water is echter nog een grote uitdaging door problemen op het niveau van het hele stroomgebied.
Andere projecten in verband met de doelstelling: “Stedelijke en voorstedelijke gebieden"
Landschapspark Frijthout
Een natuurlijk landschapspark met aandacht voor ecologische verbindingen, waterbeheer en het versterken van de natuur.
Green4Grey
Het transformeren van grijze semi-kunstmatige landschappen in groenblauwe stapstenen in voorstedelijke gebieden